Van Stralsund (D) via Szczecin (PL) naar Berlijn, augustus 2016
Fietsen langs de Duitse Oostzee en de Oder
Langs de Oostzee is het leuk fietsen, en daarom vervolgden we in de zomer van 2016 de route die we twee jaar eerder waren begonnen. Toen reden we vanwege een straffe oostenwind westwaarts, van Rügen naar Wismar , en nu rijden we oostwaarts vanaf Stralsund naar het eiland Usedom en de Poolse grens, waar we naar het zuiden willen afbuigen om langs de grensrivier de Oder nog een stuk verder te fietsen. Langs die route kunnen we vanuit diverse plaatsen rechtstreeks met de trein uit Berlijn terugreizen naar Stralsund.
Van Stralsund naar Usedom
We zijn nog maar net uit Stralsund vertrokken, of we krijgen maar liefst 13 kilometer aan kinderkopjes voor de kiezen. Het routeboekje biedt als lafhartig alternatief aan om de trein te nemen naar Greifswald, maar dat is onze eer te na. De hobbelweg staat onder monumentenzorg, dus nog vele generaties fietsers zullen van het martelende traditionele DDR-plaveisel kunnen genieten. Voor het autoverkeer is inmiddels wel een gladde asfaltweg op een meter of twintig naast het kasseientraject aangelegd, dus daar hebben we geen hinder van.
We rijden door een agrarisch landschap met af en toe een dorp, met in het centrum vaak een opvallend oude bakstenen kerk. Het nietige Reinberg heeft bijvoorbeeld een 13e-eeuwse, tegenwoordig protestantse kerk met van binnen fraaie 14e-eeuwse muurschilderingen en een duizendjarige linde met een omtrek van bijna elf meter in de tuin. Later komen we ook in Kemnitz en Wolgast mooie middeleeuwse kerken tegen, die gelukkig allemaal van binnen te bezichtigen zijn.
Een paar kilometer na de kasseienstrook bereiken we de oude Hanzestad Greifswald, waar nog heel wat gebouwen in baksteengothiek bewaard zijn gebleven, vooral rond het raadhuis en de domkerk. Dat is te danken aan een Duitse commandant, die aan het eind van de Tweede Wereldoorlog besloot zich zonder strijd aan de Russen over te geven. Aan de oostkant van Greifswald, in het visserdsorp Wieck, passeren we een echte Hollandse houten ophaalbrug. De camping in Loissin is groot en er is plek genoeg. Toen we twee jaar geleden ook in augustus langs de Oostzee fietsten, was dat wel anders, maar toen was het weer hoogzomers en dat scheelt een hoop tenten en caravans. In de campingwinkel kopen we heerlijke koudgerookte zeebaars en zalm, de specialiteit van de Duitse Oostzeeregio.
Langs de met Russische steun gebouwde kerncentrale bij Lubmin, die meteen na de Wende in 1990 werd stilgelegd na alarmerende berichten over de veiligheid, bereiken we het mooie stadje Wolgast met vakwerkhuizen en mooie gevels. Op het plein voor het raadhuis zaagt het ene na het andere bruidspaar een boomstam door, een oude traditie die de saamhorigheid en vastberadenheid moet testen. Het arme bruidspaar dat een kolossale stam moet doorzagen, faalt jammerlijk (klik op foto rechts voor diashow). Via een enorme blauwe ophaalbrug bereiken we het eiland Usedom. We twijfelen over de klemtoon; een voorbijgangster hoort ons en roept ons toe: "Óesedom!"
Ooit lag op West-Usedom de uitgestrekte Heeresversuchsanstalt Peenemunde, waar in de Tweede Wereldoorlog met de ontwikkeling van de V-2-raket door de nazi's het ruimtevaarttijdperk begon. Daarvan resteert alleen nog een museum, dat we links laten liggen. Al snel bereiken we de langgerekte kust van dit vakantie-eiland, het Zandvoort van de grote stad Berlijn. Badplaatsen met fraaie classicistische villa's, waar ooit de Duitse keizers (Kaiserbäder) en later DDR-partijbonzen logeerden, en duingebieden met langgerekte campings wisselen elkaar af. Opvallend is de rust die in de dorpen heerst, nergens horen we de herriemuziek die zoveel badplaatsen kenmerkt. De Duitser komt hier duidelijk voor zijn rust en mijmert in zijn traditionele strandkorf met een biertje en een broodje Bismarckhering wat voor zich uit.
De fietsroute vlak achter het strand is zeker niet vlak. In badplaatsen rijden we over de boulevard, maar daarbuiten vaak door beukenbos vol venijnige korte hellingen, waarvan sommige tot 16%. De laatste Duitse badplaats is Ahlbeck, waar de strandboulevard inmiddels doorloopt tot in het Poolse Świnoujście, dat tot het eind van de Tweede Wereldoorlog Duits was en Swinemünde heette. Zoals in veel plaatsen in het Duits-Poolse grensgebied werd de Duitse bevolking verdreven en door Polen vervangen, veelal uit de door Rusland geannexeerde oostelijke landsdelen.
Van Usedom naar Szczecin
Zodra we de landsgrens over zijn en in Świnoujście de gratis veerboot naar het Poolse vasteland nemen, verandert de omgeving. Het is hier duidelijk minder welvarend en een nostalgisch Oostblok-gevoel overvalt ons, zeker als we de grauwe woonblokken en sjofel geklede ouden van dagen op straat zien. Dat de camping in Międzyzdroje naar goed socialistisch gebruik simpelweg "24" heet, verbaast dan niet meer. Het eten in restaurant Carmen in deze drukke badplaats is gelukkig van westerse standaard, maar wel tegen voordelige Oostblokprijzen.
De Polen hebben zo hun eigen ideeën over toeristische fietspaden en fietsroutes. Op weg naar Szczecin (het vroegere Stettin) rijden we, de bewegwijzering volgend, door een dunbevolkt gebied met afwisselend bos en weiden. De route voert nogeal eens over hobbelige betonplaten voor tractoren en over sporen die wat ons betreft hoogstens de naam "wandelpaadje" verdienen. Je kunt er ook leuk met een MTB overheen raggen, en dat lijken de weinige Polen die we tegenkomen dan ook te prefereren. Uiteindelijk bereiken we de buitenwijken van Szczecin, waar camping Marina mooi aan de jachthaven ligt.
Van Szczecin naar Eberswalde
De volgende ochtend steken we na nog 30 km op Pools grondgebied de Oder over in Gryfino, waar we in de apotheek de laatste zloty's wisselen voor voordelige medicijnen. De rest van de dag fietsen we over de Duitse Oderdijk verder, met mooie uitzichten over de rivier en het uiterwaardenlandschap. Vlak bij onze overnachtingsplaats Oderberg wacht ons nog een verrassing. Na een pittige helling volgt een gruwelijk kasseientraject vol stekelige braamstruiken. Dat schiet niet op, en het begint al te schemeren als we op de kleine camping bij de jachthaven arriveren. Het eten in het restaurant blijkt er uitstekend.
Het is nog maar 30 km naar Eberswalde, waar we de trein terug naar Stralsund nemen. Toch doen we er de hele ochtend over, want we komen een bijzondere attractie tegen, waarvan we eerst niet begrijpen hoe die functioneert: het Schiffshebewerk Niederfinow, een reusachtige gietijzeren scheepslift uit 1934, waarin jaarlijks zo'n 11.000 schepen in het Oder-Havel-Kanaal 36 meter opgetild worden om de tocht door het kanaal te kunnen vervolgen. Het is een spectaculair gezicht om de schepen in de waterbak omhoog en omlaag te zien gaan. Beklim zeker ook de heuvel om dit industriële monument van bovenaf te bekijken. Momenteel wordt er naast de huidige constructie een veel grotere liftinstallatie in beton gebouwd, die in 2017 gereed moet zijn. Uiteindelijk zal de oude scheepslift worden stilgelegd.
Gefietste route
| Etappe | Km** |
|---|---|
| Stralsund – Loissin (Rügen; camping Loissin) | 60 |
| Loissin – Miedzyzdroje (Camping 24) | 92 |
| Miedzyzdroje – Szczecin (Camping Marina) | 96 |
| Szczecin – Oderberg (Camping Marina Oderberg) | 90 |
| Oderberg – Eberswalde | 30 |
| Totaal | 368 km |
** Inclusief omwegen voor boodschappen etc.
Route-info
We volgden het traject Stalsund-Usedom van de Oostzeeroute, zoals beschreven in de Bikeline-routegids Ostseeküsten-Radweg 2, verkrijgbaar bij de Fietsvakantiewinkel. Via een code in de gids zijn de GPS-tracks te downloaden.
Vanaf de Poolse grens volgden we richting Szczecin en Oderberg zuidwaarts de Poolse Oder-Neisse-route, die grotendeels bewegwijzerd is, maar met verschillende soorten routebordjes. Een gps-track komt daar wel van pas.
Hotels en campings
De Oostzee is bij de Duitsers een razend populaire vakantiebestemming. In de vakantiemaanden juli en augustus is het er daarom erg druk, en de meeste hotels en kamers zijn dan vol, zeker als het mooi weer is. Ook verhuren veel accommodaties geen kamers voor één nacht. In het hoogseizoen is het daarom sterk aan te raden onderdak tevoren te plannen. Ook campings zijn vaak vol, maar voor een klein tentje wordt altijd wel een plekje gevonden, zo was onze ervaring.
Onze partner Booking.com biedt een uitgebreide, voordelige keuze aan hotels langs de Oostzee. Booking.com rekent geen reserveringskosten; je hoeft de rekening veelal pas na aankomst in het hotel te betalen (zie de voorwaarden bij het kamertarief).