Reisdocumenten: visum, paspoort en identiteitskaart
Meestal hoef je binnen Europa aan de landsgrens of op het vliegveld geen paspoort of identiteitskaart aan een grensbeambte te tonen, want de meeste landen zijn inmiddels tot het Schengen-verdrag zijn toegetreden, en voor deze landen is de permanente controle aan EU-binnengrenzen afgeschaft. Incidentele controles of controles voor beperkte tijd zijn wél mogelijk, en die vinden de laatste tijd vanwege de vluchtelingenproblemen steeds vaker plaats.
Begin 2008 is de grenscontrole in Tsjechië, Hongarije, Polen en de Baltische staten afgeschaft, en in december 2008 is ook Zwitserland Schengen-lid geworden. Kroatië is in 2013 lid geworden van de Europese Unie, maar behoort nog niet tot het Schengen-gebied, net als Bulgarije en Roemenië. Omdat Zwitserland (evenals Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) geen EU-lid is en niet tot de Europese douane-unie behoort, blijven de controles aan de grenzen op invoer van waren als alcohol en tabak daar wél bestaan (zie Douanebepalingen en taxfree-limieten).
Let op: in veel landen gelden momenteel inreisbeperkingen in verband met de crisis rond het coronavirus. Zie de speciale website van de Nederlandse rijksoverheid voor een actueel overzicht van de vakantie- en reismogelijkheden. Zie ook de wereldwijde reisadviezen per land in verband met corona.
Legitimatie
Ook al zijn er geen grenscontroles meer, toch is het niet aan te raden zonder paspoort of identiteitskaart naar het buitenland te reizen, want veel hotels en zelfs campings vragen om een legitimatie, net als de politie zodra je betrokken raakt bij een ongeval of ander incident. Een rijbewijs geldt dan niet als officieel legitimatiebewijs, in tegenstelling tot de Nederlandse regels. In veel landen is het trouwens sowieso verplicht altijd een legitimatiebewijs bij je te hebben.
Paspoort of identiteitskaart?
Het ministerie van Binnenlandse Zaken weet voor welke landen een identiteitskaart voldoende is en wanneer een paspoort nodig is: "De Nederlandse id-kaart is als reisdocument geldig binnen de EU-landen, de EER , Monaco, San Marino, Turkije en Zwitserland. Met een paspoort kunt u wereldwijd reizen." Dat betekent dat een Nederlandse Identiteitskaart volstaat voor: Andorra, België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Verenigd Koninkrijk (vanaf 1 oktober 2021 paspoort verplicht), Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Malta, Monaco, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal (inclusief Madeira en de Azoren), Roemenië, San Marino, Slovenië, Slowakije, Spanje (inclusief de Canarische eilanden), Turkije, Tsjechië, IJsland, Zweden en Zwitserland. Ook in Bosnië, Macedonië en Servië wordt de identiteitskaart erkend.
Brexit: Op 31 januari 2020 heeft het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaten. Tot 1 oktober 2021 is een Nederlandse of Belgische identiteitskaart voldoende om naar Engeland, Wales, Schotland, Noord-Ierland en de Kanaaleilanden te reizen, maar vanaf 1 oktober 2021 is altijd een geldig paspoort vereist om naar het Verenigd Koninkrijk te reizen.
Kinderen bijschrijven
Het is niet meer mogelijk een kind bij te schrijven in het paspoort van een van de ouders. Kinderen moeten voor reizen naar het buitenland altijd een eigen reisdocument (paspoort of identiteitskaart) hebben. Ook bestaande bijschrijvingen zijn dan niet meer geldig; een paspoort waarin niet meer geldige bijschrijvingen van kinderen staan, hoeft overigens niet gewijzigd te worden. Een ouder kan de naam van de (ex-)partner in het eigen reisdocument laten vermelden. Dat kan misverstanden bij grensbeambten voorkomen als de kinderen de achternaam van die partner hebben.
Geldigheid reisdocument
Tussen aanvragen en uitreiken van een nieuwe identiteitskaart of paspoort liggen tegenwoordig minimaal enkele dagen; kijk dus ruim voor vertrek of je reisdocumenten nog geldig zijn. Normaal gesproken is een paspoort of identiteitskaart tien jaar geldig (mits uitgegeven vanaf 9 maart 2014). Een paspoort kost maximaal € 71,37, een identiteitskaart € 56,83 (bedrag verschilt per gemeente). Minderjarigen betalen maximaal € 53,97 voor een paspoort en € 29,95 voor een identiteitskaart. Meer info vind je op de paspoortpagina's van de rijksoverheid.
Voor sommige landen moet je paspoort bij aankomst nog een aantal maanden geldig zijn (voor Thailand bijvoorbeeld zes maanden). Je kunt dit nazoeken op de website van de ambassade van dat land.
Nooddocument
Ontdek je vlak voor vertrek dat je ID-kaart of paspoort verlopen is, dan kun je mogelijk bij de gemeente nog snel een nieuw halen. Er is een spoedprocedure: voor 16 uur aanvragen, de volgende werkdag ophalen. Lukt dat niet, dan kan de marechaussee op de luchthaven van vertrek een noodpaspoort maken, mits je bijvoorbeeld met vliegtickets en hotelreserveringen aannemelijk kunt maken dat de reis niet uitgesteld kan worden en je je identiteit kunt aantonen.
Paspoort of ID-kaart gestolen
Is je paspoort of identiteitskaart op reis gestolen of ben je het kwijtgeraakt, kijk dan bij Nederland Wereldwijd van de rijksoverheid wat je te doen staat. Binnen de EU kun je soms terugreizen zonder een nieuw document aan te vragen, elders zul je een nooddocument of laissez-passer moeten aanvragen, en dat gaat zeker de nodige tijd kosten. Je moet dan naar de Nederlandse ambassade of een consulaat. Vind je je paspoort toch nog terug en heb je de vermissing al gemeld, dan mag je er niet meer mee reizen. Bij controle aan de grens of op het vliegveld kun je dan grote problemn verwachten omdat het paspoort internationaal geregistreerd staat.
Visum nodig?
Bij Visum.nl of Visumdienst Breda kun je nakijken of je voor het te bezoeken land behalve je paspoort ook een visum nodig hebt. De gegevens van deze commerciële visumbureaus zijn gewoonlijk actueel en accuraat. Handig is dat je alvast de benodigde aanvraagformulieren kunt downloaden. Kijk ook op de website van de ambassade voor het laatste nieuws. Uiteraard kunnen de diverse visumbureaus de gehele visumaanvraag verzorgen; dat kost voor een toeristenvisum circa € 30 tot € 40 per paspoort extra, maar je spaart daarmee wel een of twee reizen naar ambassade of consulaat uit, waar je vaak ook nog eens lang moet wachten.
Maak altijd kopieën van de belangrijkste pagina's uit je paspoort voor je op reis gaat en bewaar deze apart van je reisdocumenten. Je kunt ook een afbeelding van de belangrijkste paspoortpagina's en andere documenten, zoals vliegtickets en hotelreserveringen, op een cloudserver zoals Google Drive of als bijlage in je e-mailbox bewaren, zodat je die in geval van nood kunt inzien en afdrukken. De kans om bij diefstal van je reisdocumenten een tijdlang als Unidentified Object door het leven te moeten, wordt dan een stuk kleiner.