Skip to content 
Muenchen
Lang weekend in Beieren, met Neuschwanstein en Dachau

Stedentrip München: meer dan bier, braadworst en Oktoberfest

Hoewel München op niet meer dan een uurtje vliegen van Amsterdam of Rotterdam ligt, staat deze stad in het Zuidduitse Beieren niet hoog op de lijst van favoriete bestemmingen voor een stedentrip. Alleen het Oktoberfest (in 2020 van 19 september – 4 oktober) trekt veel Nederlandse bezoekers. Geheel onterecht, want je vind er een gezellige binnenstad met een bruisend kroegleven, musea met topcollecties, uitgestrekte groenzones langs de rivier de Isar en in de wijde omtrek een hoop natuurschoon, sprookjeskastelen en verstilde dorpjes. Zelfs de Alpen zijn in een dagtochtje met de trein bereikbaar. Neem dus zeker drie of vier dagen de tijd om München en omgeving te leren kennen. Lees hieronder ons reisverslag met tips om zo veel mogelijk uit je trip te halen.

Na een korte vlucht over het besneeuwde Duitsland nemen we vanaf het vliegveld van München de S-bahn de stad in; een ticket kost € 13 en is de hele dag geldig in alle zones van het stadsgebied. Daaronder blijkt ook Dachau met zijn KZ-Gedenkstätte vallen, dus reizen we daar meteen heen, nadat we onze bagage hebben achtergelaten in ons appartement, besproken via AirB&B. Voor € 75 per nacht hebben we een mooie kamer met keuken en balkon, vlak bij de metro en centraal in de stad. Volgens Werner, de verhuurder, mogen we de komende dagen nog veel sneeuw verwachten.

Dachau, KZ-Gedenkstätte

Binnen een half uur arriveren we met de S-Bahn in Dachau, waar een dametje ons spontaan de weg wijst naar de bezienswaardigheden, te weten het slot en het voormalige concentratiekamp. Door de pittoreske Altstad klimmen we naar Slot Dachau, dat een mooie baroktuin heeft. Het uitzicht vanaf de heuvel schijnt tot aan de Alpen te reiken, maar meer dan de stad München in de verte zien we niet in het nevelige winterweer. Na een korte busrit arriveren we bij de KZ-Gedenkstätte, die in al zijn leegte een indrukwekkende herinnering aan de verschrikkingen van de naziperiode biedt. In de invallende duisternis lopen we over het besneeuwde lege terrein, waar alleen de wachttorens en twee barakken heropgebouwd zijn, inclusief slaapzalen en toiletruimten. Een fototentoonstelling in het hoofdgebouw geeft inzicht in leven en dood in het kamp.

Kerstmarkt en Biergarten

Met de bus en de S-bahn zijn we snel terug in de binnenstad van München, waar het een en al gezelligheid is in de sneeuw. We bezoeken de uitgebreide kerstmarkt, waar Glühwein, Reiberdatschi (aardappelkoekjes met appelmoes) en andere lekkernijen te krijgen zijn. De kwaliteit van de Glühwein loopt nogal uiteen, munchen-krampuszo ontdekken we in de loop van deze trip. Op zondagmiddag zien we hoe de Krampusgruppe, gekleed in bizarre kostuums, de meute op de Marienplatz aan het griezelen brengt. De Marienplatz is het centrale plein in de Münchener binnenstad, dat gedomineerd wordt door het Neues Rathaus, een bedrieglijk middeleeuws ogend gebouwencomplex dat uit het eind van de 19e eeuw dateert en opgetrokken is in de toen populaire neogotische stijl. Verderop aan het plein staat ook nog het Altes Rathaus, dat uit de 14e-15e eeuw dateert. Tip: in de kantine van het Neues Rathaus, gelegen aan de binnenplaats, kun je goed en goedkoop lunchen. Om het Beieren-gevoel compleet te maken, eten we in een van de vele Brauhäuser, bierbrouwerijen waar je ook een eenvoudige maaltijd kunt eten. Het beroemdste is het gigantische Hofbräuhaus, met 's avonds live hoempapa-muziek en dienstertjes in dirndls, maar wij kiezen voor het Paulaner Bräuhaus, dat goed bier en lekker eten heeft, tegen redelijke prijzen. 's Zomers is hier een Biergarten met plaats voor maar liefst 800 gasten.

Data kerstmarkt:

In 2024 is de kerstmarkt in München tussen 25 november en 24 december.

Wandelen langs de Isar

München ligt weliswaar aan een rivier, maar die beheerst niet het stadsbeeld, zoals in Keulen of Rotterdam. De Isar is maar een smalle stroom, die slechts voor vlotten bevaarbaar is. Toch is de Isar belangrijk voor München, want de groenzones langs de oever zijn een eldorado voor joggers, wandelaars en fietsers. In de vrieskou maken we een mooie wandeling vanaf het Alter Südlicher Friedhof stroomafwaarts langs de Isar, waarbij we onderweg het imposante Deutsches Museum en het Müllersches volksbad uit de Jugendstil-periode passeren. 's Zomers zijn de oevers van de Isar bij mooi weer het domein van zonnebadende inwoners, maar daarvan is nu geen sprake. Bij de Luitpoldbrug slaan we linksaf richting Maxvorstadt, waar diverse musea liggen. Onderweg komen we nog een merkwaardige attractie tegen: surfers die in een stroomversnelling van de ijskoude Eisbach allerlei capriolen uithalen.

Alte Pinakothek

Voor kunstliefhebbers valt er in München een hoop te genieten. Vlak bij elkaar liggen bijvoorbeeld de Alte Pinaktothek (schilderkunst tot ca. 1800), de Neue Pinakothek (19e- en 20e-eeuwse schilderkunst) en de Pinakothek der Moderne. Er zijn combinatietickets voor alle drie de musea verkrijgbaar (€ 12), maar het zou waanzin zijn de drie musea op één dag te bezoeken. leonardo-mariaTip: op zondag is de toegang slechts € 1 in plaats van € 7 of €10 (Pinakothek der Moderne). We kiezen voor de Alte Pinakothek, die ook een aantal Rembrandts in de collectie heeft, naast werk van andere coryfeeën als Rubens, Brueghel, Holbein en Dürer. Alleen al de moderne museumtrappen die na de Tweede Wereldoorlog bij herbouw van het deels verwoeste museum werden aangebracht, maken een bezoekje de moeite waard.

We maken een wandeling door het stadscentrum, dat in de Tweede Wereldoorlog grotendeels verwoest werd en voortvarend gereconstrueerd is. Bijzonder is de Asamkerk, een privékapel waar elke vierkante centimeter met versieringen en ornamenten is bedekt, in de beste baroktraditie. De gebroeders Asam wilden zo blijk geven van hun uitzonderlijke rijkdom. Ook nu heeft München geen moeite zijn voorspoed te tonen; bontjassen en BMW's bepalen het straatbeeld, waarbij de Oost-Europese bedelaars in het gebied rond het Hauptbahnhof wel erg schril afsteken.

viktualienmarkt-pesto

Rijkdom vinden we ook in de Schrannenhalle en op de Viktualienmarkt, waar allerlei exclusieve etenswaren te koop zijn. Populair zijn de vers gebakken Schmalznudeln, Krapfen en Rohrnudeln van Café Frischhutt, zegt onze reisgids. We bestellen ze, en ze zijn zeker niet vies, maar de namen blijken spannender dan het gebak zelf.

De Bayerische Staatsoper

Voorstellingen in de Bayerische Staatsoper in het Nationaltheater zijn gewoonlijk maanden tevoren al uitverkocht, en slechts af en toe komen er online in de weken voor de voorstelling nog een paar kaarten vrij. We hebben op het laatste moment geluk en bezoeken De Notenkraker van Tsjaikovsky. De ambiance is prachtig, niet alleen vanwege het monumentale gebouw, maar ook dankzij het ronduit nuffige publiek, dat zich in het traditiebewuste Beieren graag in avondkleding steekt. Zien en gezien worden, lijkt hier het motto.

Synagoge en Ludwig-tombe

Een opvallend voorbeeld van hedendaagse bouwkunst is de synagoge aan de Jakobsplatz, in 2006 geopend, met daarnaast het Joods Museum. De synagoge is helaas alleen na voorafgaande aanmelding toegankelijk.
Als voorbereiding op ons bezoek aan kasteel Neuschwanstein, het sprookjeskasteel van koning Ludwig II van Beieren, bezoeken we het graf van deze ongelukkige koning in de St.-Michaelkerk, de grootste renaissancekerk ten noorden van de Alpen. In de crypte, waar 41 Wittelsbachers begraven liggen, is de tombe van de Ludwig (of Lodewijk) met verse bloemen van bewonderaars opgesierd. Nog altijd is Ludwig II voor velen de nationale trots van Beieren.
Na onze goede ervaringen met het Paulaner Bräuhaus kiezen we vanavond voor de vlak bij de Marienplatz gelegen Augustinerbräu, een enorm brouwerijcomplex dat uit diverse zalen bestaat. De bediening is verbazend snel, maar het eten blijkt er beneden peil. Een toeristenval, concluderen we.

Slot Neuschwanstein

Aan de rand van de Alpen, op een treinreis van twee uur van München, ligt het ultieme sprookjeskasteel: slot Neuschwanstein, dat de excentrieke koning Ludwig II rond 1870 voor zichzelf liet bouwen. Het is een niet te missen attractie, ondanks de waanzinnige toeristenkermis – met bijna anderhalf miljoen bezoekers per jaar behoort het tot de Duitse top-attracties. Als we bij het ticketkantoor arriveren, blijkt er anderhalf uur later nog plek bij een (verplichte) rondleiding. Zoals je mag verwachten zijn de rondleidingen efficiënt georganiseerd en worden de groepen in hoog tempo door het slot geleid, maar toch krijgen we een goede indruk van het wonderbaarlijke kasteel en het leven van de ongelukkige Ludwig II, die hier slechts 172 dagen woonde tot aan zijn plotselinge dood, waarvan de precieze omstandigheden nooit opgehelderd zijn – hij werd samen met zijn psychiater dood aangetroffen in een meer, met twee kogelgaten in zijn jas.

Het interieur Van Neuschwanstein, dat nooit helemaal afgebouwd werd, is een ultieme mengeling van kitsch en kunst, maar als Gesamtkunstwerk absoluut niet te missen. Dit is Wagner-Duitsland op zijn best.

Tips:

Neem de trein van 9.50 uur vanuit München naar Füssen, dan kun je met een goedkoop Bayern-ticket (€ 27 + € 9 per extra persoon) heen en terug reizen. Dit dagticket is ook geldig in de bus van Füssen naar Hohenschwangau (en in het OV van München). Loop bij aankomst in Hohenschwangau direct naar het ticketkantoor om een kaartje te kopen. Vandaar is het nog ruim 20 minuten omhoog naar het kasteel. Beter nog: koop tevoren je kaartjes via internet, dan hoef je in het ticketkantoor nauwelijks te wachten (apart loket).