januari 2015
Napels: Zuid-Italiaanse cultuur aan de voet van de Vesuvius
Eerst Napels zien, en dan sterven, luidt het bekende gezegde. Dat mag misschien wat overdreven zijn, Napels is zeker een stedentrip waard vanwege de authentiek Zuid-Italiaanse sfeer, de gezellige pleinen en stegen en de wereldberoemde kunstverzamelingen in de musea. Daar komt bij dat je in de omgeving een aantal unieke attracties vindt, die geen cultuurliefhebber mag missen, zoals de opgravingen van Pompeii en Herculaneum, die je tweeduizend jaar terug in de tijd voeren (zie Pompeii & de Golf van Napels).
Ook qua spectaculaire landschappen heeft dit gebied het nodige te bieden, van het illustere eiland Capri tot de bizarre Solfatara-vulkaan met zijn kokende modder en stoom. En dan is er natuurlijk de immer dreigende Vesuvius, die al zo vaak dood en verderf heeft gezaaid maar tegelijk met zijn vruchtbare hellingen voor welvaart zorgt. Kortom, er is hier zoveel te zien en te beleven dat Napels en het gebied rond de Golf van Napels een langere vakantie waard zijn.
De oude binnenstad van Napels
Geen stad in Italië of zelfs Europa is te vergelijken met Napels. Als je door de smalle stegen van de binnenstad loopt, waar de was boven je hoofd aan lijnen te drogen hangt. waar de huizen soms op instorten staan en de armoede openlijk zichtbaar is, krijg je het idee in een ander tijdperk en op een ander continent te zijn beland, in een derdewereldstad zelfs. Napels bezit een unieke dynamische sfeer; op de talloze pleintjes heerst een chaotische drukte, die nog het meest aan taferelen in het oude Rome doet denken. En ook de wijde omgeving van Napels is zeer de moeite waard, met de wereldberoemde antieke opgravingen van Pompeii en Herculaneum, het eiland Capri en de wondermooie baai van Sorrento. Kijk daarvoor op onze pagina over de omgeving van Napels.
Is Napels gevaarlijk? De stad heeft geen beste reputatie, maar zolang je geen juwelen draagt, niet met je fototoestel te koop loopt en een beetje in de drukte blijft, loop je geen overdreven risico's. Let vooral goed op in de buurt van het centraal station, bij het Piazza Garibaldi. De maffia, die hier Camorra heet en het leven beheerst, heeft geen belangstelling voor toeristen; de jeugdige rovers op scooters wel, maar die zijn met de gebruikelijke voorzorgsmaatregelen op afstand te houden. Gewoon een beetje oppassen is het devies.
Een schitterend panorama over Napels tot aan de Vesuvius, Sorrento en Capri heb je vanaf de 250 m hoge rots van Castel Sant'Elmo, bereikbaar met de funiculair vanaf station Montesanto. Je kunt helemaal rondlopen over de muur van het middeleeuwse fort, dat lang als gevangenis in gebruik was.
Nationaal Archeologisch Museum
Een absolute must voor elke toerist die Napels bezoekt is het Nationaal Archeologisch Museum, dat geheel aan de Oudheid is gewijd. Hier zijn schitterende vondsten uit de antieke steden Pompeii en Herculaneum bijeengebracht, die in 79 na Chr. bij een uitbarsting van de Vesuvius onder een dikke laag gloeiende as bedolven raakten. In een van de zalen is het beroemde mozaïek van Alexander de Grote te bewonderen, naast talloze bronzen beelden uit Herculaneum en sculpturen die in de Thermen van Caracalla in Rome aangetroffen werden. Een goed overzicht van Pompeii biedt het 19e-eeuwse schaalmodel uit hout en kurk, waarop nog schilderingen te zien zijn die inmiddels verloren zijn gegaan.
In het museum is verder een beroemde, ooit alleen met speciale toestemming toegankelijke afdeling met erotische fresco's, beelden en andere objecten, vaak getooid met enorme geslachtsdelen, die in Pompeii zijn aangetroffen. Inmiddels mag iedereen ze bekijken. Het kost weinig moeite dit Gabinetto Segreto te vinden, want het is verreweg de drukste zaal in het hele museum, waar de "antieke porno" nog altijd voor het nodige gegniffel zorgt.
Voor de 21-eeuwse museumbezoeker mogen de afbeeldingen dan misschien obsceen zijn, de Romeinen stonden er nuchterder tegenover: de fallus was een symbool van bescherming, voorspoed en geluk; vandaar dat die in allerlei gewone gebruiksvoorwerpen terug te vinden is, van tafels en stoelen tot olielampen.
Museo Nazionale di Capodimonte
In een mooi park op een heuvel ligt het Museo Capodimonte, een enorm voormalig jachtslot met een uitgebreide schilderijencollectie, waaronder werken van Caravaggio, Titiaan en El Greco. Tijdens ons bezoek in januari was het verbazingwekkend rustig, terwijl het museum toch zeer de moeite waard is. Een vreemde ervaring om in deze tijd van drukbezochte tentoonstellingen door de lege zalen vol boeiende schilderwerken te lopen. Heel interessant is bijvoorbeeld de afdeling met exuberante Napolitaanse schilderijen, vaak reusachtige werken met grootse thema's.
Neem ook een kijkje bij het werk van Joachim Beuckelaar, een Vlaming uit de 16e eeuw die scènes uit het dagelijks leven schilderde en in Italië heel geliefd werd. De marktscènes zijn een bestudering waard.
Pizza eten
Als er één gerecht is waarmee Napels wereldberoemd is geworden, dan is het wel de pizza. Voor wie streng in de leer is, en dat zijn ze in Napels, zijn er maar twee soorten pizza: de pizza marinara (tomaat, oregano, basilicum, knoflook, olijfolie) en de al even simpel ogende pizza margherita, uiteraard met verse mozzarella di bufala (van buffelmelk) en tomaatjes van de hellingen van de Vesuvius, gebakken in de gloeiendhete houtoven (forno a legna), die de pizza de karakteristieke smaak geeft. Deze twee pizza's zijn als enige erkend door de Napolitaanse pizzapolitie, de Associazione Verace Pizza Napoletana..
De bekendste Napolitaanse pizzeria's zijn Da Michele (Via Cesare Sersale 1) en Di Matteo (Via dei Tribunali 94), waar je vrijwel altijd in de rij moet staan voordat er een plekje vrij is. Lees ons verslag over een recent bezoek aan Da Michele.