De Hofburg

Nog altijd heeft de Oostenrijkse hoofdstad Wenen een ietwat oubollig imago, maar dat is volkomen onterecht. Zeker, de stad staat vol pompeuze barokke gebouwen uit het rijke Habsburgse verleden en overal kom je keizerin Sissi, Johann Strauss en Franz Léhar tegen, maar je vindt er ook schitterende musea voor moderne kunst, stuit soms op gewaagde architectuur en kunt heerlijk eten in restaurants waar de Wiener Schnitzel van de kaart geschrapt is en de nieuwste culinaire trends uit de hele wereld de toon aangeven.
Wenen heeft de laatste jaren duidelijk een nieuw elan weten te vinden en een stedentrip van een dag of drie is nauwelijks genoeg om deze stad aan de Donau een beetje te leren kennen. Alleen al in en rond Slot Schönbrunn kun je een hele dag doorbrengen. Wenen is ook gemakkelijk bereikbaar: dagelijks vertrekken er verschillende vluchten naar Wenen, onder andere van Transavia en KLM.

Slot Schönbrunn

Habsburgse keizers

Wenen heeft zijn rijkdommen vooral te danken aan de Habsburgse keizers, die met hun onmetelijke rijkdom te koop liepen door enorme paleizen te laten bouwen en die vervolgens in te richten met kunstschatten uit de gehele wereld, zoals de Hofburg in het centrum van Wenen. Een deel van de tragische levens van keizer Franz Josef I en de depressieve, en neurotische keizerin Elisabeth van Beieren (beter bekend als Sisi of Sissi, vereeuwigd in de beroemde filmtrilogie met Romy Schneider) speelde zich hier af. Zo zijn de sporttoestellen van keizerin Sissi nog altijd in de Hofburg te bewonderen. Na de Eerste Wereldoorlog was het gedaan met het Habsburgse Rijk en nog een wereldoorlog betekende de doodsteek voor Oostenrijk en Wenen, dat verpauperd achterbleef. Pas in de jaren vijftig krabbelde Wenen langzaam weer op en kreeg de stad een moderner aanzien.

Stephansplatz

Het contrast tussen het oude en het nieuwe Wenen is fraai te zien op de Stephansplatz, waar de middeleeuwse gotische Stephansdom met zijn 250.000 kleurige dakpannen weerspiegeld wordt in het Haas Haus, een pand uit 1990 van architect Hans Hollein. In het Haas Haus is een chic restaurant gevestigd, waar je mooi uitzicht hebt op de Stephansdom. De kerk werd in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd, maar is geheel gerenoveerd en is een symbool voor de wederopbouw van Oostenrijk geworden.

Vergeet niet de Stephansdom even binnen te lopen, al was het maar om de preekstoel van Anton Pilgram uit 1510 te bekijken, die zeldzaam fijn bewerkt is en waarvan de trapleuningen met padden en hagedissen versierd zijn, als symbolen van het kwaad. De kunstenaar heeft zichzelf onderaan de kansel afgebeeld, terwijl hij zijn werk vanuit een open venster bekijkt ("Der Fenstergucker"). Het is ook de moeite waard de trap naar de eerste verdieping boven de westgevel te beklimmen, waar vaak tijdelijke tentoonstellingen zijn en je een mooi overzicht over de kerk en de prachtige tegelvloer hebt.

Luxe winkels

Rond de Stephansplatz liggen winkelstraten met een breed aanbod, van internationale ketenzaken tot exclusieve modeboetieks. Vooral in de Graben en de Kohlmarkt, die naar het Hofburg-paleis loopt, vallen de etalages met exclusieve mode en sieraden op. Op de Kohlmarkt is ook Café Demel gevestigd, een van de bekendste Weense koffiehuizen, dat ooit door keizerin Sissi gefrequenteerd werd. Alleen al vanwege de prachtige inrichting is het de moeite waard hier een Einspänner (koffie met slagroom) of Grosser Schwarzer met Sachertorte of Dobostorte te bestellen (bestel nooit zomaar een "Kaffee", maar bestel aan de hand van de menukaart wat voor koffie je wilt).
Halverwege de Graben staat de Pestsäule, een monument dat keizer Leopold II in 1679 liet oprichten nadat een pestepidemie meer dan 100.000 slachtoffers had geëist.

Paleizen

Voor cultuurliefhebbers is Wenen een waar walhalla. In de Hofburg zijn de keizerlijke vertrekken van Franz Joseph en zijn vrouw Elizabeth te bewonderen; zes zalen zijn geheel aan de ongelukkige keizerin Sisi gewijd. Barokliefhebbers mogen het enorme Belvedere met de Franse tuin uit het begin van de achttiende eeuw niet overslaan. Hier werd in 1955 de onafhankelijkheid van Oostenrijk bezegeld. En dan is er natuurlijk Schloss Schönbrunn, de voormalige zomerresidentie van de Habsburgers. Het interieur is een hoogtepunt in de rococo-stijl; in de prachtige Spiegelzaal gaf Mozart ooit een privéconcert voor keizerin Maria Theresa. Nu worden in deze zaal of in de oranjerie van het slot dagelijks voor toeristen concerten in Mozartstijl gegeven.

Musea

Het Kunsthistorisches Museum is alleen al vanwege het indrukwekkende gebouw een topper. De collectie, die in de loop der eeuwen door de Habsburgers werd bijeengebracht, behoort tot de  belangrijkste van de wereld. De schilderijenverzameling omvat werk van Rubens, Rembrandt< Titiaan en Pieter Brueghel de Oudere (eenderde van zijn werk, onder meer De boerenbruiloft). Ook de subtiel  uitgelichte Romeinse en Egyptische afdelingen zijn de moeite van een bezoek waard.

Tegenover het Kunsthistorisches Museum staat het Naturhistorisches Museum, met een collectie van meer dan 20 miljoen voorwerpen. Een gedeelte van alle opgezette dieren en geologische en archeologische voorwerpen is nog in ouderwetse vitrines uitgestald, wat het museum een bijzondere sfeer geeft. Een van de topstukken is de Venus van Willendorf, een 25.000 jaar oud vrouwenbeeldje.
Vlak bij deze musea ligt het Museumsquartier, ooit de paardenstallen van de keizer, die na 1990 tot een groot cultureel complex zijn omgevormd. Hier vind je het onder meer Leopold Museum met werk van de in Wenen alomtegenwoordige Gustav Klimt en Oskar Koloschka. Ook zijn in en rond het complex, dat zich tot een belangrijke uitgaansbuurt ontwikkelt, heel wat horecagelegenheden gevestigd.

Het slot Belvedère met museum

Nog een museum met werk van Klimt is het Belvedère Museum, waar zijn bekendste werk te zien is: De kus. Hoewel je in Wenen op elke straathoek posters, T-shirts, ansichtkaarten en koffiemokken van De kus te koop zijn, blijkt het schilderij, als je het in het echt ziet, een verrassend indringende uitstraling te bezitten. In het museum is nog meer bekend werk van Klimt te zien, zoals Judith en Allee im Park vor Schloß Kammer, naast schilderijen van een andere Secession-schilder, Egon Schiele. De barokke tuin van het Belvedère-slot, met prachtige beelden en fonteinen, is zeker een bezoek waard; je hebt er ook een mooi uitzicht over de stad. De toegang tot de tuin is gratis.

Opera en concerten

Een avondje uit naar de Staatsoper, de Volksoper of de Musikverein (bekend van het Nieuwjaarsconcert) is een belevenis, al was het maar vanwege de prachtige entourage. Wenen is nog altijd een belangrijk centrum van de klassieke muziek, met een kritisch publiek dat zijn mening vaak niet onder stoelen of banken steekt. De toegangskaarten zijn niet goedkoop en in de Staatsoper hebben nogal wat zitplaatsen beperkt zicht (bekijk de plattegrond voordat je een kaartje koopt), maar dikwijls zijn er voor een paar euro ook staanplaatsen verkrijgbaar. Houd er wel rekening mee dat je in een zaal als de Staatsoper nogal uit de toon valt als je gekleed bent in  spijkerbroek en slobbertrui.

Hundertwasserhaus en Secession-gebouw

Wenen is een belangrijk centrum van de art nouveau, die hier vorm kreeg in de Secession-beweging, opgericht door Gustav Klimt in 1897. Centraal daarin stonden heldere kleuren, vloeiende menselijke vormen en gestileerde plantenmotieven. Een van de bekendste voorbeelden in de architectuur is het Secession-gebouw in de Friedrichstrasse. Het sobere witte gebouw heeft eenvoudige geometrische vormen en wordt bekroond door een opvallende koepel van 3000 vergulde laurierbladeren. Bijzonder is dat het pand jarenlang in erbarmelijke toestand verkeerde en dat pas na 1970 het belang ervan onderkend werd. Het is inmiddels gerestaureerd en binnenin is het Beethovenfresco te bewonderen, een creatie van Gustav Klimt.

Al even beroemd als het Secession-gebouw is het Hundertwasserhaus, een kleurig complex uit de jaren tachtig van de architect Friedrensreich Hundertwasser dat in de Efteling niet zou misstaan. Probeer een bezoek te brengen op een zonnige middag, dan lichten de kleurige betonnen muren mooi op, en let niet te veel op de talloze toeristen. Dit lijkt wel een van de grootste attracties van Wenen te zijn. Een pand tegenover de huizen is geheel ingericht met souvenirwinkeltjes en cafés in Hundertwasserstijl. De appartementen zelf worden overigens gewoon bewoond en zijn niet te bezoeken.

Karl Marx Hof, portiek

Karl-Marx-Hof

In de wijk Döbling, in het noordwesten van Wenen, vind je het langste aaneengesloten woongebouw ter wereld, het Karl-Marx-Hof, met een totale lengte van 1100 meter. Het is een gemeentelijk woningcomplex uit de jaren twintig, met oorspronkelijk 1382 woningen voor 5000 mensen, dat nog verrassend modern oogt. In en rond de enorme tuin zijn allerlei gemeenschappelijke voorzieningen gebouwd, zoals een wasserij, artsenpraktijken en speeltuinen.

De oriëntaals geïnspireerde Zacherl-fabriek

Een wandeling in Döbling loont vanwege de fraaie villa's rond het Türkenschanspark; in de Nußwaldgasse staat nog een merkwaardig oriëntaals geïnspireerd bouwwerk uit 1888, de Zacherlfabrik, waar ooit een populair insecticidepoeder werd bereid. In 1949 werd de fabriek gesloten, momenteel is het pand niet voor bezoek toegankelijk.

Park Schönbrunn

Slot Schönbrunn

Slot Schönbrunn is een van de grootste bezienswaardigheden van Oostenrijk en een verplicht nummer voor elke toerist. In en rond het rococo-zomerpaleis van de Habsburgse keizers kun je gemakkelijk een dag doorbrengen. Het reusachtige paleis was in de jaren vijftig het decor voor de beroemde Sissi-trilogie met Romy Schneider ,en schijnt 1441 kamers te tellen. Een kleine aantal ervan zijn te bezichtigen, waaronder de spiegelzaal, waar de zesjarige Mozart voor het eerst voor de keizerin optrad. Jaarlijks wordt het paleis door ruim 2,5 miljoen mensen bezocht, en de drukte is ondanks de grootte van het complex soms enorm. Neem ook de tijd het park te bezichtigen. De toegang daarvan is gratis, alleen voor de doolhof en het Gloriette-uitzichtspunt moet je betalen, en die zijn 's winters gesloten. De folly van een Romeinse ruïne is een fraai voorbeeld van 18e-eeuwse landschapskunst.